Onderzoek Impact Meten: noodzaak voor verandering en uniformiteit

In een wereld waar maatschappelijke en ecologische impact steeds meer wordt gewaardeerd, is het van cruciaal belang dat impactondernemers kunnen aantonen welke impact ze daadwerkelijk maken. Maar hoe meten zij hun impact en welke instrumenten worden in Nederland gebruikt? Dit waren de kernvragen van het onderzoek Impact Meten dat in opdracht van de City Deal Impact Ondernemen werd uitgevoerd. Het onderzoek onthult niet alleen de huidige praktijken, maar ook de behoefte aan verdere ontwikkeling van impactmeting.

Voor impactondernemers is impact een centraal begrip. Maar over het meten van die impact bestaan nog veel onduidelijkheden en misverstanden. Bij sommige ondernemers leeft het beeld dat impact meten iets groots en kostbaars is en daarom zeggen ze er maar niet aan te beginnen, terwijl zij in de praktijk al allerlei relevante en bruikbare data verzamelen. Andere ondernemers rapporteren over de prestaties van het bedrijf op één indicator en vinden dat daarmee de impact goed in kaart wordt gebracht. Tussen maart 2022 en juni 2023 hebben Claudia van Orden (Senior docent-onderzoeker aan de Hogeschool Windesheim) en Maarten Hogenstijn (Senior docent-onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam) daarom een inventarisatie gemaakt van instrumentarium voor het meten van impact, in opdracht van de City Deal Impact Ondernemen. Dit onderzoek markeert een belangrijke stap in het begrijpen van de huidige praktijken en behoeften op het gebied van impactmeting voor impactondernemers. Het onderzoek biedt waardevolle inzichten en aanbevelingen die kunnen bijdragen aan een betere en meer uniforme benadering van impactmeting, waardoor impactondernemers hun positieve veranderingen nog effectiever kunnen realiseren.

Resultaten

In het onderzoek is uitgegaan van een uitgebreide lijst van instrumenten voor impactmeting op basis van bestaande literatuur, verschillend in toepassingsgebied, reikwijdte en sector. Bovendien wordt er een belangrijk onderscheid gemaakt tussen registratie, waarmee een ondernemer kan aantonen dat hij een impactondernemer is, en impactmeting, waarmee een ondernemer kan laten zien welke impact hij precies maakt met zijn activiteiten. De feitelijke gebruikspatronen van deze instrumenten en de behoeften van impactondernemers zijn onderzocht aan de hand van een enquête en verdiepende interviews.

De resultaten van het onderzoek laten zien dat veel ondernemers al bezig zijn met impactmeting, waarbij ze een verscheidenheid aan instrumenten gebruiken. De meest genoemde reden om impact te meten, is “interne sturing”. Externe partijen vragen nog niet vaak om een impactrapportage. Opvallend genoeg is er geen standaardmethode voor impactmeting en ontbreekt uniformiteit in de gebruikte indicatoren en criteria.

Wat ook opvalt, is dat de instrumenten voor impactmeting en duurzaamheidsrapportage die in de toekomst door bedrijven worden gevraagd op basis van aangescherpte Europese regelgeving, nog nauwelijks op elkaar zijn afgestemd. Dit gebrek aan uniformiteit kan leiden tot verwarring en inefficiëntie bij impactondernemers, die al druk bezig zijn met het realiseren van positieve veranderingen.

Aanbevelingen

Het onderzoek heeft belangrijke aanbevelingen opgeleverd voor de City Deal Impact Ondernemen, die kunnen bijdragen aan een verbeterde impactmeting en meer uniformiteit binnen het veld van impactondernemerschap:

1. Benadruk dat certificering en impactmeting twee verschillende zaken zijn. Het is essentieel om duidelijk te maken dat het meten van impact verder gaat dan alleen het behalen van een certificaat. Het gaat om het begrijpen en communiceren van de daadwerkelijke veranderingen die worden gerealiseerd.
2. Investeer in eenvoudige en betaalbare instrumenten. Impactmeting mag geen onnodige kosten met zich meebrengen voor impactondernemers. Het is belangrijk om toegankelijke en kosteneffectieve instrumenten te ontwikkelen die gemakkelijk te implementeren zijn.
3. Streef naar meer uniformiteit. Het ontwikkelen van gemeenschappelijke standaarden en richtlijnen voor impactmeting is cruciaal. Dit zal niet alleen zorgen voor consistentie en vergelijkbaarheid, maar ook de geloofwaardigheid van impactondernemers vergroten.
4. Verbind generieke en specifieke instrumenten. Er moet een brug worden geslagen tussen algemene impactmetingsinstrumenten en diegene die specifiek zijn voor bepaalde sectoren of doelen. Door deze verbinding te leggen, kunnen ondernemers de instrumenten kiezen die het beste aansluiten bij hun specifieke behoeften.
5. Stimuleer erkenning van impactmeting. Het is belangrijk om het belang van impactmeting te benadrukken en ervoor te zorgen dat het beloond wordt. Dit kan worden gedaan door onder andere investeerders en financiers bewust te maken van de waarde van impactmeting bij het nemen van beslissingen over financiering.
6. Help financiers bij uniformering van impactmeting. Het ondersteunen van financiers bij het begrijpen en toepassen van gestandaardiseerde impactmeting kan leiden tot meer consistente evaluatie- en investeringsbeslissingen.
7. Aan de slag met impactrapportages! Het is belangrijk dat impactondernemers actief aan de slag gaan met het rapporteren van hun impact. Dit stelt hen in staat om transparantie te bieden en hun resultaten te delen, wat zowel intern als extern waardevol is.

Als praktisch hulpmiddel is er een flyer opgesteld voor ondernemers, waarin een beknopt overzicht wordt geboden van de in Nederland veel gebruikte instrumenten. Deze flyer stelt ondernemers in staat om snel het instrument te kiezen dat het beste past bij hun specifieke doelen en behoeften.

Lees het hele onderzoek hier.