Dealmaker Farida Polsbroek neemt afscheid

Na een lange carrière gaat Farida Polsbroek met pensioen. Als Dealmaker heeft ze een belangrijke rol gespeeld in meerdere City Deals, waaronder de City Deal Impact Ondernemen. Nu ze afscheid neemt, is dat een mooi moment om nog eenmaal met haar terug te blikken. En vooruit te kijken natuurlijk. Want stilzitten? Dat is niet aan haar besteed!

De staat van dienst van Farida Polsbroek is indrukwekkend. Ze is werkzaam geweest in verschillende functies, onder meer bij de gemeente Amsterdam, de Belastingdienst en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Ondertussen is ze ook nog eens zestien jaar lang raadslid geweest in de gemeente Diemen.

De afgelopen zes jaar heeft Farida gewerkt als Dealmaker voor Agenda Stad, een programma van BZK. Hier was ze onder andere verantwoordelijk voor het afsluiten en coördineren van meerdere City Deals, waaronder de City Deal Impact Ondernemen. Maar wat houdt dat eigenlijk in?

Meerdere partijen en belangen

“Een City Deal is gericht op een maatschappelijk vraagstuk waar meerdere, met elkaar verbonden aspecten aan zitten,” legt Farida uit. “Hoe zorg je bijvoorbeeld dat er in binnensteden aandacht is voor voetgangers, in plaats van de alles overheersende vierwielers? Hoe voorkom je dat je een stad helemaal volbouwt, zodat er geen hittestress ontstaat? Hoe bevorder je dat ondernemers met meer impact gaan ondernemen? Daar zijn verschillende partijen met verschillende belangen bij betrokken, waaronder departementen, gemeenten, ondernemers, kennisinstellingen, intermediairs en meer.”

“Zo’n vraagstuk waarvoor je geen eendimensionale oplossing kunt bieden, noemen we een wicked problem. In een City Deal slaan verschillende partijen die ermee te maken krijgen de handen ineen. Hier krijgen ze de ruimte om te experimenteren en te innoveren. Het mooie is dat dit op basis van gelijkwaardigheid gebeurt. Als overheid zijn we in dit netwerk namelijk niet de opdrachtgever die met een zak geld komt: alle partners leveren naar draagkracht middelen.”

“Mijn drijfveer is altijd geweest om de samenleving voor iedereen een stukje beter te maken”

Maar voor de verschillende partijen is het niet altijd makkelijk om elkaar te vinden. Het is aan de Dealmaker om ze samen te brengen. “Een collega benaderde me in 2018 voor deze rol,” vertelt Farida. “Ik denk omdat ik vaak verbindende functies heb gehad, waarin ik uitgebreid contact had met andere partijen. Daarnaast ken ik het bestuurlijke veld goed, want ik ben lang raadslid geweest.”

Op het moment dat ze gevraagd werd, was Farida toevallig net toe aan iets nieuws. Een functie als Dealmaker zag ze wel zitten. “Mijn drijfveer is altijd geweest om de samenleving voor iedereen een stukje beter te maken. Het sprak me aan om samen met anderen vraagstukken op te pakken.”

De eerste City Deal waarbij Farida werd betrokken, was Eenvoudig Maatwerk. Die was al voor haar komst van start gegaan, maar de rol van een Dealmaker eindigt niet zodra de partners elkaar gevonden hebben. Farida: “Dealmakers houden het overzicht, weten wat er speelt en coördineren. We zorgen dat er binnen BZK en Agenda Stad aandacht is voor de City Deal. Als er onduidelijkheden zijn, bespreken we die met andere Dealmakers: wat voor interventies zouden hiervoor nodig zijn?”

‘Ze zijn mij allemaal even lief’

Bij volgende City Deals die Farida onder haar hoede kreeg, is ze altijd vanaf het eerste idee betrokken geweest. “We hebben een kernteam van steden die met de programmamanager meedenken. Zij vertellen over de signalen die ze ontvangen en waar mogelijk een City Deal in zou kunnen zitten. Een vergelijkbare klankbordfunctie heeft het interdepartementale overleg dat we met een aantal departementen houden. Daarnaast zit bij ons wekelijkse overleg altijd een schakelpersoon van Platform31, een kennis- en netwerkorganisatie waar we nauw mee samenwerken. Ook met hen kijken we naar mogelijke onderwerpen.”

“Als we denken dat er een City Deal in kan zitten, gaan we dat verkennen. Daaruit kunnen we ook concluderen dat er op dat moment te weinig draagvlak voor het onderwerp is.”

“Met impact ondernemen waren we al rond 2015 bezig, toen nog onder de noemer ‘sociaal ondernemen’. Het begon met het signaal van één gemeente die graag deze ondernemingswijze wilde bevorderen en niet het idee had ergens aan te kunnen te kloppen. Maar de City Deal kwam op dat moment niet van de grond. Een minister zei: ‘We gaan geen ondernemers voortrekken, want ze zijn mij allemaal even lief.’”

“Door de energie op het onderwerp, waren de partners bereid om de handen ineen te slaan”

“Via Platform31 kwam impact ondernemen in 2020 weer naar boven en startten we een nieuwe verkenning. Voor die fase stellen we altijd een kwartiermaker aan: meestal iemand van buiten de Rijksoverheid, onafhankelijk, zodat we de gelijkwaardigheid van de partners behouden. We kwamen uit bij Willemien Vreugdenhil, oud-wethouder in Ede en voorzitter Economie en Werk van de G40-gemeenten. Zij heeft een heel groot netwerk en een enthousiaste manier van mensen benaderen en motiveren. In een paar maanden tijd hadden we al tachtig mogelijke partners.”
 
“Wat daarbij meespeelde, was een Kamerbrief van toenmalig staatssecretaris Mona Keijzer. Ze gaf daarin aan dat sociaal ondernemen een belangrijk onderdeel van onze samenleving is en meer aandacht verdient. Ze was ook bezig met de invoering van de maatschappelijke B.V. (BVm)* en ze wilde, om sociaal ondernemen te stimuleren, een verbindingsofficier in het leven roepen. Die ontwikkelingen werkten in ons voordeel: door de energie op het onderwerp, waren de partners bereid om de handen ineen te slaan.”

Een mooi, stevig netwerk

De City Deal Impact Ondernemen ging in maart 2021 officieel van start en had een looptijd van drie jaar. Willemien Vreugdenhil bleef aan en werd projectleider. Dat zou ze blijven totdat ze in juni 2022 een andere functie binnen BZK kreeg. Ze stelde zelf voor wie haar op zou kunnen volgen: Edwin Teljeur, een ervaren impactondernemer. Hij nam het stokje over en in 2024 is de City Deal met twee jaar verlengd.
 
Hoe kijkt Farida terug op deze periode? En wat heeft ze er zelf van geleerd?
 
Farida: “Wat me onder andere bijstaat, is dat ‘concullega’s’ met elkaar rond de tafel zijn gaan zitten en een factsheet hebben gemaakt over het instrumentarium rondom impact meten. Daarnaast heeft de werkgroep ‘Makelaarsteam met mandaat’ hard gewerkt aan de Toolbox ondersteuning impact ondernemen. De gemeente Apeldoorn heeft al veel uit deze toolbox in de eigen organisatie opgenomen. Het zou mooi zijn als meer gemeenten dat voorbeeld volgen.”

“Maar er is vooral een mooi, stevig netwerk ontstaan. Partijen die elkaar niet zo 1, 2, 3 ontmoeten, hebben elkaar binnen de City Deal wel opgezocht en gevonden. Zo zijn er meer contacten ontstaan tussen het Rijk, impactondernemingen en tussenpartijen: daar hoeft niet meteen iets concreets uit te rollen, maar ze weten elkaar wel te vinden. Daarmee is ook een stevige basis gelegd voor de tweede fase van de City Deal: hierin gaan partners gezamenlijk heel concreet met met zeven thema’s aan de slag.”
 
“Ik heb wel geleerd dat het soms nodig is om te zorgen dat de overheden in het netwerk beter gehoord worden en in beeld zijn. In tegenstelling tot Willemien had Edwin helemaal geen ervaring met de overheid – hij had juist heel sterk zijn ervaring als ondernemer. Maar het is ook belangrijk om de overheid aan onze kant te krijgen. Samen kunnen we namelijk het doel van de City Deal verder brengen. Ik had daar meer op in kunnen zetten.”

Veel met elkaar bereiken

De City Deal Impact Ondernemen zal Farida’s ervaring en inzichten gaan missen. Welke wijze raad en tips wil ze nog kwijt? Farida: “Aan het partnernetwerk zou ik mee willen geven: blijf elkaar opzoeken. Ook als het misschien wat minder makkelijk gaat, want ik weet niet hoe de politieke wind gaat waaien de komende tijd. Maar het is een krachtig netwerk, waarin je, als je samen goede afspraken maakt en de verwachtingen managet, veel met elkaar kunt bereiken.”
 
“Mijn opvolger Moniek Peen wens ik heel veel enthousiasme en werkplezier, want dat heb ik bij de coördinatie van deze City Deal de afgelopen jaren ook gehad. En maak gebruik van elkaars kwaliteiten! Met name het kernteam en de themacoördinatoren: jullie hebben een cruciale rol binnen het geheel. En kijk ook eens samen waar mogelijk nog blinde vlekken zitten: kunnen die binnen een van de thema’s nog worden opgepakt?”

“Ik heb een plan om een onderneming op te zetten”

Verder wenst Farida de City Deal niet alleen innovatie toe, maar ook diversiteit en inclusie: een thema dat haar na aan het hart ligt. Zelfs zó zeer, dat zij en haar eveneens pensionerende BZK-collega Angélique Boel in juni een bijzonder afscheidscadeau hadden voor collega’s, zakelijke partners en andere geïnteresseerde betrokkenen: een kennis- en inspiratiemiddag over diversiteit en inclusie. Onder meer plaatsvervangend secretaris-generaal Mark de Boer (BZK), journalist Sheila Sitalsing (de Volkskrant), Helen Kardan (TNO) en vele anderen lieten hun licht op dit onderwerp schijnen. Een geslaagde middag, vol (soms confronterende) inzichten en handvatten om met dit thema om te gaan – een onderwerp dat, getuige het All-in project van Social Enterprise NL, ook in de wereld van impact ondernemen zeer relevant is.

Het is een afscheid dat past bij een vrouw die zich altijd heeft ingezet om de samenleving een stukje beter te maken. En ook na haar pensionering is Farida absoluut niet van plan om stil te blijven zitten. Sterker nog, na een leven lang in overheidsland is ze geïnspireerd geraakt om zélf te gaan ondernemen. “Ik heb een plan om een onderneming op te zetten en daarbij de kracht van gepensioneerde ambtenaren te benutten. Ook ben ik al gevraagd om een vrijwillige adviesfunctie in te vullen. Verder ga ik tijd doorbrengen met de mensen om me heen. En áls ik stil ga zitten, heb ik nog een hele stapel boeken om te lezen.”

“Maar eerst geniet ik nog na van alle lieve afscheidskaarten en -berichten die ik heb gehad, van collega’s en zelfs van ‘treinvriendinnen’: vriendinnen die ik jarenlang alleen maar in de trein heb ontmoet, als we om half acht ’s ochtends naar Den Haag gingen. Vanwege mijn afscheid, verraste een van hen me met een plantje en een heel lieve kaart!”

Fotograaf: Paul Tolenaar

* Wetgevingstrajecten kennen doorgaans een lange adem: het laatste nieuws over de BVm is de Kamerbrief van voormalig minister Adriaansens (EZK) uit maart 2024. Het is nog niet bekend of haar opvolger minister Beljaarts het wetsvoorstel in consultatie zal brengen.