Social Enterprise Overheidscongres, de elfde editie

De elfde editie van het Social Enterprise Overheidscongres staat voor de deur. Beleidsmakers, sociaal ondernemers en andere impactmakers komen op woensdag 9 april samen in Theater Zuidplein in Rotterdam. Wat kunnen bezoekers verwachten van deze bijeenkomst? We gaan erover in gesprek met Jorien van Lookeren Campagne. Zij is niet alleen coördinator van het City Deal-thema Beleid en ontwikkeling, maar namens Social Enterprise NL ook de drijvende kracht achter het congres.

Hoe versterk je de samenwerking tussen lokale overheden en sociale ondernemingen?* Rond die centrale vraag organiseert Social Enterprise NL al sinds 2014 het Overheidscongres. Deze jaarlijkse bijeenkomst helpt om antwoorden te vinden, door inzichten vanuit verschillende perspectieven en denkrichtingen bij elkaar te brengen.

Jorien: “Uiteraard geven we een podium aan sociale ondernemingen zelf: de ondernemers met oplossingen voor verschillende maatschappelijke uitdagingen. Maar dat combineren we met het perspectief vanuit bijvoorbeeld een overheid, een financier of vanuit een meer wetenschappelijke blik.”

Vorig jaar was de tiende editie van het Overheidscongres. Je zou kunnen zeggen: een uitgelezen moment om ermee te stoppen. Waarom is het nog steeds nodig om lokale overheden en de wereld van sociaal ondernemen bij elkaar te brengen?

“Het zou inderdaad mooi zijn als die aandacht voor de samenwerking tussen lokale overheden en sociale ondernemingen niet meer nodig was. Maar in de praktijk zien we nog steeds uitdagingen en zijn overheden en ondernemingen nog steeds zoekende. Daarnaast zijn er altijd nieuwe inzichten en nieuwe maatschappelijke thema’s waar we een podium aan kunnen bieden.”

“Neem bijvoorbeeld het bouwen van een ecosysteem voor sociaal ondernemen, een vraagstuk dat in de beginjaren al speelde. Tijdens deze editie besteden we aandacht aan het bouwen van een inclusief ecosysteem: eentje waarin je ook underserved sociale ondernemingen bereikt, zoals ondernemers met een migratieachtergrond.”

“We besteden dit jaar extra aandacht aan het opdoen van nieuwe contacten”

Hoe ziet een bezoek aan het Social Enterprise Overheidscongres eruit?

“We gaan van start met een plenaire sessie en een aantal kernspelers in het ecosysteem. Zo verwelkomen we staatssecretaris Jurgen Nobel, wethouder Tim Versnel uit Rotterdam, auteur en onderzoeker Shivant Jhagroe (Universiteit Leiden) en Jantine Kriens (Raad voor de leefomgeving en infrastructuur, voormalig directeur VNG).”

“Na het plenaire deel kun je kiezen uit een van de drie inspiratiesessies, bijvoorbeeld over het Rotterdamse ecosysteem en opnieuw Shivant Jhagroe en Jantine Kriens, ieder met een eigen sessie. Waar dat plenair soms niet mogelijk is, is hier juist de ruimte voor interactie met de zaal.”

“We besteden dit jaar extra aandacht aan het opdoen van nieuwe contacten, want uiteindelijk is het heel belangrijk om elkaar gewoon te kunnen vinden. We organiseren daarom een extra lange netwerklunch, specifiek om mensen die elkaar nog niet kennen met elkaar in contact te brengen. Hoe we dat precies gaan doen zeg ik nog niet, deels omdat ik dat echt niet kan. Er zit namelijk een creatief element in vanuit een organisatie die verbonden is aan Theater Zuidplein – we willen de locatie altijd meenemen in de programmering.”

“Na de lunch hebben we twee rondes met meer praktische deelsessies. Die gaan vooral over het direct toepassen in de werkpraktijk en bieden veel ruimte voor interactie.”

Het thema van deze editie is Van Ravijn tot Regie: wat bedoelen jullie daarmee?

“De ondernemers met wie het congres voorbereiden, merken in hun contacten met gemeenten dat het ‘ravijnjaar’ erg speelt. In 2026 worden gemeenten namelijk enorm gekort op de budgetten die ze via het gemeentefonds krijgen vanuit de Rijksoverheid. Daardoor moeten ze, simpel gezegd, met veel lagere budgetten nog steeds dezelfde verantwoordelijkheden invullen. Hoe kunnen ze dat dragen?”

“Wij willen dat vraagstuk graag omzetten naar een kans. Sociale ondernemingen zijn nou eenmaal heel efficiënt in het met publieke middelen creëren van maatschappelijke waarde. Dat biedt een mogelijkheid: door meer samenwerking te zoeken met sociale ondernemingen en zo meer te bereiken met minder middelen.”

Elke editie vindt plaats in een andere gemeente. Waarom valt de keuze in 2025 op Rotterdam?

“Dit jaar hebben we een primeur: voor het eerst komen we terug in een stad waar we het Overheidscongres eerder hebben georganiseerd. Dat was in 2016. In de tussentijd heeft Rotterdam een grote ontwikkeling doorgemaakt.”

“Er gebeurt daar namelijk veel op het gebied van sociaal ondernemen, in het bijzonder hoe het lokale ecosysteem vorm krijgt. Je ziet een enorme wil vanuit de gemeente: Tim Versnel is een zeer bevlogen wethouder, die staat voor het onderwerp. Voor Goed Agency bouwt er aan een heel krachtig lokaal netwerk en er zitten verschillende kennisinstellingen die al lange tijd met het onderwerp bezig zijn. Je vindt er financiers, waaronder natuurlijk het Social Impact Fonds Rotterdam. En, niet in de laatste plaats, er zijn enorm veel sociaal ondernemers die heel goed inspelen op de specifieke uitdagingen van Rotterdam. Ze zetten er samen de schouders onder en weten elkaar goed te vinden.”

“Juist een intieme sessie van tien tot vijftien mensen kan voor de aanwezigen heel waardevol zijn”

“Het is dus een heel mooi voorbeeld van wat er lokaal allemaal mogelijk is en daar willen we andere gemeenten mee inspireren. Tegelijk is het wiel natuurlijk niet volledig in Rotterdam uitgevonden. We verrijken het programma daarom met hele mooie voorbeelden uit andere delen van het land, zodat Rotterdam daar ook weer van kan leren.”

Wat hoop je dat de bezoekers van het congres mee naar huis nemen?

“Allereerst inzicht in hoe je binnen je eigen werk nieuwe samenwerkingen met sociale ondernemingen kan starten: vanuit het perspectief van een gemeente, een financier, een kennisinstelling en vanuit een ondernemer. En ten tweede hoe je dingen toepast binnen de onderdelen van je werk waar je nu al mee bezig bent: op het gebied van inkoop, maar misschien ook sociale innovatie en netwerk.”

“Zo’n congresdag verloopt altijd op een vrij natuurlijke manier. Alle onderdelen krijgen hun eigen dynamiek waarin iets waardevols kan staan. Soms zit een sessie zo vol dat ‘ie uit zijn voegen barst, de andere keer zit je met relatief weinig mensen en denk je in eerste instantie: hé jammer, want de spreker heeft zo’n goed verhaal. Maar juist een intieme sessie van tien tot vijftien mensen kan voor de aanwezigen heel waardevol zijn.”

“Als ik één spreker mag noemen: de kritiek van Shivant Jhagroe op het begrip ‘duurzaamheid’ gaat misschien in tegen de dagelijkse praktijk van veel congresbezoekers. Het hele duurzaamheidsdenken heeft volgens hem namelijk een uitsluitende werking. Hij stelt meer het begrip ‘ecorechtvaardigheid’ centraal: hoe zorgen we ervoor dat we met iedereen de transitie naar een toekomstbestendige samenleving maken? Ik vond zijn boek Voorbij duurzaamheid confronterend en zeker tot denken aanzetten. Maar hij doet meer dan de vinger op de zere plek leggen: hij heeft ook een boodschap over wat je zelf bij kunt dragen aan de verandering.”

Tickets en meer informatie over het programma vind je op overheidscongres.social-enterprise.nl.

Foto’s: Social Enterprise NL, Jefren Mesa

*Kijk hier voor meer informatie over verschillende definities, zoals ‘impact ondernemen’ en ‘sociaal ondernemen’.